Pamięć

Sprawna pamięć

Z wiekiem pewna utrata pamięci jest normalna. Do 50 czy 60 roku życia przeciętna osoba traci do 20% neuronów w ośrodku pamięci w mózgu. Jednakże ta niemożność pamiętania szczegółów bardzo różni się od grupy ciężkich chorób zwanych demencjami, które charakteryzują się ogólnym pogorszeniem wszystkich obszarów zdolności umysłowych. Demencja dotyczy 6 do 10% ludzi w wieku 65 lat i starszych. Jeśli bierzemy pod uwagę łagodne przypadki demencji, liczba zachorowań wzrasta dwukrotnie. Choroba Alzheimera stanowi 2/3 tych przypad­ków demencji.

Choroba Alzheimera a przeciwutleniacze

Mózg osoby z chorobą Alzheimera wygląda zupełnie inaczej niż mózg osoby zdrowej. Gdy mózg dotknięty tą chorobą jest preparowany i ba­dany, widać wiele oznak wysokiego poziomu stresu oksydacyjnego. Zarówno sklejone neurony (komórki nerwowe), jak i substancję zwaną beta-amyloidem, znajdujące się w dużych ilościach w mózgu pacjenta chorego na chorobę Alzheimera, uważa się za wynik nadmiaru wol­nych rodników. Nie wiemy na pewno, czy nadmiar wolnych rodników jest przyczyną czy skutkiem choroby, ale wiemy, że neurony mogą być przez nie poważnie uszkodzone.

Delikatne tkanki mózgu są chronione przez barierę krew-mózg. Ba­riera ta przebiega przez naczynia krwionośne, które transportują bogatą w tlen krew przez mózg, i nie pozwala ona przeniknąć żadnej potencjal­nie szkodliwej substancji. Jednak przeciwutleniacze mogą swobodnie przechodzić przez barierę krew-mózg, by wpływać na poziom stresu oksydacyjnego w neuronach. W czasie badań na zwierzętach okazało się, że witamina E chroni neurony przed utlenieniem i opóźnia utratę pamięci wywoływaną beta-amyloidami. Natomiast podczas próby klinicznej stosowania witaminy E u pacjentów z chorobą Alzheimera dawka 2000 j.m. (jednostek międzynarodowych) witaminy E dziennie spowalniała pogorszenie funkcjonowania i opóźniała potrzebę umiesz­czenia w domu opieki. Kolejna próba zastosowania witaminy E właśnie trwa, tym razem przewidziane jest badanie, czy ten składnik odżywczy może opóźnić wystąpienie choroby Alzheimera u osób starszych z ła­godną demencją lub mu zapobiec.

W utworze Jak wam się podoba William Szekspir opisuje siedem etapów życia człowieka. O ostatnim pisze: ostatnia scena. Dowiadując się więcej o starzeniu, odkrywamy, że to „drugie dzieciństwo” nie jest nieuniknione. Wiele wybitnych umysłów pracowało wspaniale do późnej starości. George Bernard Shaw na przykład zmarł w wieku 94 lat, a kilka sztuk napisał po dziewięćdziesiątce. Nie mogę stwierdzić na pewno, co jadał Shaw w swym życiu, ale wiele wskazuje na to, że przed związaną z wiekiem demencją chroni ta sama dieta, która poma­ga zapobiegać chorobom serca i nowotworom.

Cechy wspólne

Zarówno ogólny proces starzenia, jak i choroby, takie jak zaćma, osteoporoza i demencja, zdają się zależeć od czynników genetycznych i odżywczych o wspólnych podstawach. Gdy już usystematyzujemy so­bie te skomplikowane zawiłości genetyki, okazuje się, że te wspólne ce­chy – uwzględniające nadmierne utlenianie oraz dietę niedopasowaną do genów – dobrze zareagują na tę samą, bogatą w przeciwutleniacze dietę opartą na produktach roślinnych. Dodanie do diety suplemen­tów przeciwutleniaczy, takich jak witamina E, kwas alfa-liponowy i luteina, może tylko pomóc nie dopuścić do powstania związanych z wiekiem chorób i przedwczesnego starzenia.